Στην αρχαία Αθήνα το ελαιόδεντρο ήταν δέντρο ιερό, συνδεδεμένο με την προστάτιδα της πόλης, γιατί όπως είχε ομολογήσει και ο Κέκροπας «η Αθηνά πρώτη την ελαίαν εφύτευσεν». Με το πέρασμα των χρόνων η πίστη των Αθηναίων ότι τα 12 ελαιόδεντρα στην Ακαδημία ήταν ιερά, ως κομμάτια του πρώτου εκείνου δέντρου, έκανε κάθε απόπειρα καταστροφής τους σοβαρότατη παράβαση που τιμωρούνταν με θάνατο. Το λάδι από εκείνα τα δέντρα φυλασσόταν στους Παναθηναϊκούς αμφορείς, για τα Παναθήναια, άρα κατά μια έννοια επέστρεφε στη λατρεία της Θεάς που έχει προσφέρει το πολύτιμο δώρο.

Ακόμα και το κόψιμο μιας απλής ελιάς χωρίς συγκεκριμένη αιτία, τιμωρούνταν από το νόμο, σύμφωνα με την μαρτυρία του Δημοσθένη. Τόση ήταν η πίστη των Αθηναίων ότι η ευημερία της πόλης σχετίζεται με το Ιερό δέντρο ώστε όταν οι Σπαρτιάτες καίνε τα ελαιόδεντρα σε κτήματα γύρω από την Αθήνα, οι Αθηναίοι ομολογούν ότι «ο πόλεμος και άλλων πολλών αίτιος γεγένηται…» (ο πόλεμος έχει γίνει αιτία πολλών άλλων κακών…)